મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલે સોમવારે દિલ્હીના કનોટ પ્લેસ ખાતે દેશના પ્રથમ સ્મોગ ટાવરનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું અને કહ્યું હતું કે તે એક સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે અને જો પાયલોટ પ્રોજેક્ટ સફળ થશે તો શહેરમાં આવા ઘણા વધુ ટાવરો ઉભા કરી શકાશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે 2014 થી, રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં PM2.5 ની સાંદ્રતા 150 માઇક્રોગ્રામ પ્રતિ ક્યુબિક મીટરથી ઘટીને 100 માઇક્રોગ્રામ પ્રતિ ક્યુબિક મીટર થઇ ગઇ છે અને PM10 ની સામગ્રી 300 માઇક્રોગ્રામ/મીટરથી ઘટીને 150 માઇક્રોગ્રામ/મીટર થઇ ગઇ છે. છેલ્લા 5 વર્ષમાં કરેલા પ્રયત્નોનું આ પરિણામ છે.
કેજરીવાલે કહ્યું કે દેશમાં આ પ્રકારનો આ પ્રથમ સ્મોગ ટાવર છે. આ એક નવી ટેકનોલોજી છે. અમે તેને અમેરિકાથી આયાત કર્યું છે. આ માળખું ઉપરથી પ્રદૂષિત હવાને શોષી લેશે અને નીચેથી સ્વચ્છ હવા છોડશે. તે પ્રતિ સેકન્ડ 1,000 ઘન મીટર હવા શુદ્ધ કરશે.
તેમણે કહ્યું કે તે નવી ટેકનોલોજી હોવાથી તેનો પ્રાયોગિક ધોરણે અમલ કરવામાં આવી રહ્યો છે. ટાટા પ્રોજેક્ટ્સ લિમિટેડ (TPL) એ IIT-Bombay અને IIT-Delhi સાથે તકનીકી સહયોગથી સ્મોગ ટાવર બનાવ્યો હતો, જે તેના ડેટાનું વિશ્લેષણ કરશે. એનબીસીસી ઇન્ડિયા લિમિટેડ પ્રોજેક્ટ મેનેજમેન્ટ કન્સલ્ટન્ટ છે.
કેજરીવાલે કહ્યું કે નિષ્ણાતો સ્મોગ ટાવરની કામગીરીનું વિશ્લેષણ કરશે અને અમને જણાવશે કે તે અસરકારક છે કે નહીં. જો આ સફળ થાય તો આખા દિલ્હીમાં આવા ઘણા સ્મોગ ટાવર લગાવી શકાય છે. જો નહીં, તો અમે કેટલીક અન્ય ટેકનોલોજી પર કામ કરીશું. મને લાગે છે કે આ સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે.
મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું કે ડેટા વિશ્લેષણ તરત જ શરૂ થશે. પ્રારંભિક વલણો 1 મહિનાની અંદર ઉપલબ્ધ થશે. હું એ જાણીને પણ ઉત્સાહિત છું કે આપણે સફળ થયા કે નહીં? અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, 24 મીટરથી વધુ ઉચો ટાવર લગભગ 1 કિલોમીટરની ત્રિજ્યામાં હવાની ગુણવત્તા સુધારવામાં મદદ કરશે. તેમણે કહ્યું કે 'સ્મોગ ટાવર' એક પાયલોટ પ્રોજેક્ટ હેઠળ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યો છે. જો તે સફળ થશે તો તે દિલ્હીના અન્ય વિસ્તારોમાં પણ સ્થાપિત થશે. દિલ્હી કેબિનેટે ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરમાં સ્મોગ ટાવર પ્રોજેક્ટને મંજૂરી આપી હતી. 2 વર્ષનો પાયલોટ અભ્યાસ સ્મોગ ટાવરની અસરકારકતાનું અન્વેષણ કરશે.
એક અધિકારીએ જણાવ્યું કે તેના ઓપરેશન પર નજર રાખવા માટે સ્થળ પર કંટ્રોલ રૂમ ઉભો કરવામાં આવ્યો છે. આનંદ વિહારમાં કેન્દ્ર સરકારે બનાવેલ અન્ય 25 મીટર ઉચો સ્મોગ ટાવર 31 ઓગસ્ટ સુધીમાં કાર્યરત થવાની ધારણા છે. દિલ્હી પ્રદૂષણ નિયંત્રણ સમિતિ કનોટ પ્લેસ પર સ્મોગ ટાવર માટે નોડલ એજન્સી છે જ્યારે સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડ આનંદ વિહાર ખાતે ટાવર માટે નોડલ એજન્સી છે.
2 ટાવર્સમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની મિનેસોટા યુનિવર્સિટીના નિષ્ણાતો દ્વારા વિકસિત 1,200 એર ફિલ્ટર્સ હશે જેણે ચીનના શિયાનમાં 100 મીટરના સ્મોગ ટાવરને ડિઝાઇન કરવામાં પણ મદદ કરી હતી. 22-22 કરોડના ખર્ચે બનેલા સ્મોગ ટાવર્સ 1 કિલોમીટરની ત્રિજ્યામાં PM 2.5 ની સાંદ્રતા 70 ટકા ઘટાડવાનો અંદાજ છે. સુપ્રીમ કોર્ટે ગયા વર્ષે જાન્યુઆરીમાં કેન્દ્ર સરકારને પ્રદૂષણ ઘટાડવા માટે આનંદ વિહાર ખાતે સ્મોગ ટાવર બનાવવાનો અને દિલ્હી સરકારને ત્રણ મહિનામાં કનોટ પ્લેસ ખાતે આવું બીજું માળખું ઉભું કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો.